طرحواره گرفتار خود تحول نیافته از دو منظر فعال می شود: از طرفی منظور از گرفتار این است که فرد در شخصیت افراد مهم زندگی اش ذوب می شود. به نحوی که نمیتواند هویت مستقلی برای خود در نظر بگیرد. این افراد معمولاً پدر، مادر، همسر، بهترین دوست و یا سمبل آنها هستند (مانند طرحواره درمانگر ). گرفتاری در هویت افراد دیگر منجر به این خواهد شد که از فردیت یافتگی و رشد اجتماعی فرد جلوگیری شود.

طرحواره گرفتار

ویژگی های افراد دارای طرحواره گرفتار خود تحول یافته
این فرآیند به نحوی پیش می رود که مثلا اگر طرف مقابل مادر باشد، گیر و کنترلش از تمام جهات بر فرزندش سایه افکنده است. در طرحواره درمانی جفری یانگ به کرات مشاهده شده است که مراجعین گرفتار و وابسته این کنترل می شوند. یعنی نمی خواهند و یا نمی توانند خودشان تصمیم‌گیرنده باشند. از منظر دیگر اگر طرحواره خود تحول نیافته فعال باشد، معمولاً احساس پوچی مراجعین قالب است. بنابراین زمانی که طرحواره گرفتار خود تحول نیافته فعال است، گرفتاری فرد در دیگری منجر به پوچی و بی هویتی مراجع شده است. خودآگاهی این افراد بسیار پایین است. نمی‌دانند که هستند و چه میخواهند. از استعدادهای خود شناختی ندارند و کمتر به دنبال کشف آنها رفته‌اند. اگر فرد در دوران کودکی تحت کنترل، فشار و یا پرتوقعی والدین سلطه گر خود باشد، بدون شک این طرح واره فعال خواهد شد.

طرحواره گرفتار

معمولاً این طرحواره با طرحواره طرد رهاشدگی، طرحواره نقص شرم، طرحواره وابستگی بی کفایتی، طرحواره اطاعت، طرحواره شکست، طرحواره ایثار و طرحواره محرومیت هیجانی رابطه دارد. هدف اصلی طرحواره درمانی برای مدیریت این اسکیما کمک به مراجعین جهت رشد خویشتن آنهاست. به نحوی که بتوانند از سرکوب تصمیم ها و استعدادهای طبیعی شان، عقاید، احساسات، تمایلات، خواسته ها و چارچوب های خود جلوگیری کرده و آنها را بیان نمایند. در صورت خارج شدن از پوسته کنترل دیگران و اتخاذ تصمیمات خود، موفقیت این شیوه درمانی بارز می‌گردد. آنها باید یاد بگیرند نه از رابطه با دیگران اجتناب کنند و نه در آنها حل شوند.

مازیار جلوه

زندگی خود را دوباره بیافرینید با بینش رویش رهایی